әскерді басқару

(Управление войсками)

штаб, саяси бөлім және т.б. басқару органдары басшыларының (командирлерінің, бастықтардың) әскерді (қарулы күштерді) үнемі әскери дайындықта ұстап, алға қойылған міндеттерді орындауға және ұрыс қимылдарын жүргізе білуге дайындауға басшылық жасауы. Оған болуы мүмкін жағдай жөнінде үнемі мәліметтер табу, жинау, алдын ала зерттеп, талдау жасау, операция (ұрыс) кезінде шешім қабылдау, қарамағындағыларға әскери міндетті жеткізу, операцияны (ұрысты) жоспарлау, өзара бірлесіп қимыл жасауды ұйымдастыру, әскер мен штабты әскери қимылдар жүргізуге әзірлеу және оған тікелей басшылық жасау, Ә.б. жүйесін құру, қарамағындағы командирлерге, штабқа, әскерге бақылау жасау мен көмек ұйымдастыру, т.б. жатады. Ә.б-ды қолбасшы (командир, басшы) тікелей немесе штаб орынбасарлары, әскер түрлері басшылары, арнайы әскер және қызмет арқылы бұйрық, директива және өзінен жоғары тұрған басшылардың жарлығы түрінде жүзеге асырады. Ә.б-дың негізгі принциптері дара басшылық; барлық бөлімдерді бір орталықтан басқару, соның ішінде бағыныштылардың алдына қойылған міндетті орындау барысында жеке бастама көтеруіне мүмкіндік беру, шешім қабылдау кезінде табандылық пен батылдық көрсету; жағдай өзгеруіне қарай тез шешім шығару; құпиялық пен үзіліссіздік; қолбасшылық (командир, басшы) қабылдаған шешімге қол астындағыларды алға қойылған міндеттерді орындауға пайдалануы мен оның нәтижесіне (қарай) тікелей жауапкершілігі; Ә.б-ды жүзеге асыру үшін басқару жүйесі құрылып, оған басқару органдары, басқару пункттері, байланыс жүйесі, Ә.б-ды автоматтандыру жүйесі, және т.б. арнайы жүйелер кіреді.